Kernwaarden Daltononderwijs

Zelfstandigheid
 
Zelfstandigheid betekent zelfwerkzaamheid en dit leidt tot een betere begripsvorming bij  de leerling. Omdat de beschikbare tijd door de leerkracht effectiever en efficiënter wordt  ingericht, is een leerling actiever op school, zodat de leerling daar optimaal gebruik van  kan maken. Het zelfstandig werken en de intrinsieke motivatie worden hierdoor positief  beïnvloed: kinderen willen graag zelf actief bezig zijn. Door het zelfstandig werken  ontstaan meer mogelijkheden de kinderen op hun eigen niveau te laten werken. De  leerkracht kan zich dan meer richten op de begeleiding van kleine groepjes of  individuele leerlingen.
 
De zelfstandigheid komt vooral tot uiting in het werken met de (week)taak. De kinderen  werken op bepaalde tijden van de dag aan deze taak. De taak bestaat vooral uit  opdrachten afkomstig uit de methoden die de school voor de diverse (deel)vakgebieden  gebruikt. Voor de kinderen is de mate van zelfstandigheid vooral terug te vinden in de  volgende punten:
  • Leerlingen hebben hun taak af op het afgesproken tijdstip;
  • Leerlingen pakken wat ze nodig hebben en ruimen zelf de materialen weer op;
  • Leerlingen bepalen zelf of zij medeleerlingen, de leerkracht, naslagwerk of ander materiaal raadplegen.
Verantwoordelijkheid  
Verantwoordelijkheid betekent vrijheid in gebondenheid binnen de gezamenlijk  vastgestelde kaders. Verantwoordelijkheid betekent verantwoordelijkheid voor de  leerling, maar ook voor anderen en de omgeving. De leerkracht kan hierbij een  stimulerende rol spelen. Het accent wordt vooral gelegd op het zich eigen maken van  de lesstof en minder op het uitvoeren van een door de leerkracht opgelegde opdracht.  De leerkracht bewaakt, stuurt en controleert hierdoor meer het totale leerproces dan in  het regulier basisonderwijs.
De vrijheid in gebondenheid komt vooral tot uiting in het werken met de (week)taak. De  kinderen hebben een stukje vrijheid bij het werken aan of met deze taak. Deze vrijheid  ligt in:
  • Het moment waarop aan welk(e) vak(gebieden) gewerkt wordt, in welke volgorde, hoe lang en waar;
  • De keuze wanneer en of er zelfstandig of samengewerkt wordt;
  • Het al of niet raadplegen van en de keuze van hulpbronnen. De leerkracht bekijkt per kind hoeveel van deze vrijheid het aankan. Door sturing en controle kan een leerkracht bepalen of de grenzen ruimer gemaakt worden of juist wat worden beperkt. Vrijheid en verantwoordelijkheid zijn twee kanten van dezelfde medaille. Het één kan niet zonder het ander. Het daltononderwijs ziet een mens/kind als een persoon die zelf mag en kan kiezen, maar die voor de gevolgen van zijn keuzes zelf de verantwoordelijkheid draagt.
 Samenwerken
Samenwerking, het principe samenwerking sluit goed aan bij de maatschappij, waar  veel in samengewerkt moet worden. Belangrijk aspect is dat de leerlingen elkaar  volgens dit principe kunnen helpen. Het leren ervaren en gebruik maken van de  (on)mogelijkheden van jezelf en een ander kunnen bijdragen tot een goed en sociaal  functioneren.
Wij hanteren de volgende uitgangspunten bij het samenwerken:
  • Samenwerking uit het oogpunt van de sociale vorming, waarbij respect een kernbegrip vormt. De kinderen ervaren op deze wijze dat ze niet met iedereen bevriend hoeven te zijn om toch goed te kunnen samenwerken. Het werken met een vast 'maatje' voor een bepaalde periode (een week) vormt hierbij een variant;
  • Didactisch samenwerken, wat wil zeggen dat kinderen elkaar helpen bij het verwerken van de leerstof. Dit vraagt een goede communicatie van en tussen de kinderen, waarbij afspraken maken en samen iets kunnen organiseren essentieel zijn;
  • Tutorlezen, waarbij kinderen uit alle groepen met elkaar lezen;
  • Groepsdoorbrekend samenwerken, waarbij groepjes samengesteld worden uit leerlingen van alle jaargroepen. Zij voeren dan een gezamenlijke opdracht uit (Projectgebonden opdracht, vieringen, etc.).


 Reflecteren en effectiviteit
Het stellen van doelen en daarop reflecteren. Daarbij vinden wij het proces en het  product belangrijk. Hoe is een leerling tot een bepaald eindresultaat gekomen? Het  kritisch benaderen van onderwijskundige ontwikkelingen en inzichten is bij ons op  school vanzelfsprekend. Iedere leerkracht werkend op een daltonschool reflecteert op  zijn/haar onderwijspraktijk en professioneel handelen. Ook op schoolniveau vindt  reflectie over het onderwijs voortdurend plaats.